Ιδέες για να ζωντανέψει το τετράδιο.

Γιατί το διαδραστικό τετράδιο βοηθάει να μάθουμε καλύτερα. Γιατί το διαδραστικό τετράδιο δεν βοηθάει πάντα! Και μερικοί εύκολοι τρόποι να γίνουν πιο τρισδιάστατα τα τετράδια.

Ζούμε στην πολυδιάστατη εποχής της εικόνας και του ήχου. Τα παιδιά μας είναι απόλυτα εξοικειωμένα με το πολυμορφικό διαδραστικό υλικό που τους προσφέρει η τεχνολογία από ολοένα και μικρότερη ηλικία. Κι όμως, όταν έρχονται στο σχολείο, τους ζητάμε να αλληλεπιδράσουν και να μάθουν με παραδοσιακά υλικά και τρόπους, όπως ακριβώς γινόταν δεκαετίες πριν. Είναι λάθος αυτό;

Η σύντομη απάντηση είναι "όχι". Το βιβλίο και το τετράδιο είναι, για μένα, εξαιρετικά πολύτιμα εργαλεία. Η αλληλεπίδραση με την οθόνη έχει δώσει στα σημερινά παιδιά απίστευτα ερεθίσματα και καινούριες δεξιότητες, αλλά τους έχει στερήσει και κάποια βασικά πράγματα που για μας ήταν πάντοτε αυτονόητα. Σήκωσε το χέρι σου αν έχεις διαπιστώσει στις τάξεις σου ότι τα παιδιά δυσκολεύονται να πιάσουν ψαλίδι, δεν μπορούν να αποφασίσουν πώς θα διαχειριστούν τη σελίδα του τετραδίου και τι χωράει πού και το βρίσκουν αδύνατον να ακολουθήσουν οδηγίες πέρα από δύο βήματα τη φορά!

Σήκωσε το χέρι σου αν έχεις διαπιστώσει στις τάξεις σου ότι τα παιδιά το βρίσκουν αδύνατον να ακολουθήσουν οδηγίες πέρα από δύο βήματα τη φορά!

Για όλους αυτούς τους λόγους, το βιβλίο και το τετράδιο δεν λείπουν ποτέ από την Αίθουσα 9. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι δεν πρέπει κι αυτά να προσαρμόζονται και να εκσυγχρονίζονται! Δυστυχώς, για εμάς στο δημόσιο σχολείο δεν μπορούν να γίνουν πολλά πράγματα με τα βιβλία αυτά καθ' εαυτά, μέχρι να μας γράψουν καινούρια. Το τετράδιο όμως, ή ό,τι επιλέξουμε να χρησιμοποιήσουμε είναι δική μας υπόθεση! Για πολλά χρόνια με γοήτευαν εικόνες που έβλεπα στο ίντερνετ ή από συναδέλφους με τη δουλειά που έκαναν με τα διαδραστικά τετράδια. Δεν αποφάσιζα να ξεκινήσω για δύο σοβαρούς λόγους.

Ο πρώτος ήταν η ανασφάλεια. Δεν είχα εμπιστοσύνη στον εαυτό μου με τις καλλιτεχνικές δεξιότητες. Μου φαινόταν βουνό, δεν μπορούσα να αντιληφθώ από πού θα το πιάσω και πώς θα το χωρίσω σε βήματα. Δεν έβρισκα τότε ακόμα κάτι απλό και σχετικά έτοιμο που να μπορώ να εφαρμόσω εύκολα στην τάξη μου. Κι αν φαινόταν σε μένα βουνό, πώς θα το έβλεπαν @ μαθητ@ς μου;

Ο δεύτερος ήταν ο χρόνος. Έτσι όπως το καταλάβαινα εγώ, χρειαζόταν άπειρη προετοιμασία! Πάντα πίστευα ότι μια δραστηριότητα που έπρεπε να κάνω εγώ κατά 80% και τα παιδιά κατά 20%, δεν πρόσφερε πραγματικά σε εκείνα. Κι αν το μετέφερα στην τάξη, έπρεπε να μπορεί να ολοκληρωθεί σε μάξιμουμ δύο μαθήματα. Η εμπειρία μου έχει δείξει ότι όταν ένα θέμα τραβάει σε μάκρος και χωρίζεται σε πολλά μέρη, τείνει να χάνει τη συνοχή του και το ενδιαφέρον των μαθητ@ν (εκτός αν πρόκειται για κάποιο μεγάλο project). Θα είχε νόημα εν τέλει να αφιερώσω τόσο χρόνο στο κόψιμο, το κόλλημα και το χρωμάτισμα, μόνο και μόνο για να έχω ένα όμορφο, ζωντανό τετράδιο;

Το διαδραστικό τετράδιο κάνει εμφανές αυτό που πρέπει να μάθουμε. Οπτικοποιεί τις ομοιότητες και τις διαφορές, διευκολύνοντας σημαντικά, ιδιαίτερα τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες. Εισάγει ένα στοιχείο παραγωγικό στο μάθημά σου, κάτι που κάνουμε και όχι μόνο κάτι που ακούμε, διαβάζουμε και γράφουμε.

Αυτοί είναι λόγοι για να μην εντάξεις το διαδραστικό τετράδιο στο μάθημά σου (για τους αγγλόφωνους, υπάρχουν πολλά άρθρα που δίνουν και εναλλάκτικές ιδέες, όπως αυτό και αυτό!). Υπάρχουν όμως και σημαντικοί λόγοι να το κάνεις, και όχι μόνο στις μικρές τάξεις, αλλά ακόμα και στις πρώτες τάξεις του γυμνασίου. Το διαδραστικό τετράδιο κάνει εμφανές αυτό που πρέπει να μάθουμε. Οπτικοποιεί τις ομοιότητες και τις διαφορές, διευκολύνοντας σημαντικά, ιδιαίτερα τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες. Εισάγει ένα στοιχείο παραγωγικό στο μάθημά σου, κάτι που κάνουμε και όχι μόνο κάτι που ακούμε, διαβάζουμε και γράφουμε. Οργανώνει τις σημειώσεις και διευκολύνει την εκμάθηση και την επανάληψη.

Κι αν φοβάσαι ότι θα είναι δύσκολο, υπερβολικό ή θα σου φάει πολύτιμο χρόνο, τότε μπορείς ακολουθήσεις τα εξής απλά βήματα που κάνω πάντα στην Αίθουσα 9!

1) Να είναι συγκεκριμένο.

Έχω ξαναπεί ότι το ίντερνετ είναι πολύτιμη βοήθεια, αλλά είναι και μια θάλασσα. Μπορείς να χαθείς με τις ώρες και να ανακαλύψεις θησαυρούς που θα θέλεις πολύ να χρησιμοποιήσεις. Ένας εύκολος τρόπος να μην σου συμβεί αυτό, είναι να θυμάσαι τον εξής απλό κανόνα: δεν προσαρμόζω το μάθημα στο υλικό, αλλά το υλικό στο μάθημα! Ψάξε συγκεκριμένα αυτό που θέλεις να διδάξεις.

Θα βρεις άπειρες εναλλακτικές, αλλά αυτό θα σε βάλει σε μια τρελή διαδικασία να αναπροσαρμόσεις τα πάντα, μέχρι που θα σηκώσεις το κεφάλι, θα είναι 8 το βράδυ, θα έχεις κλείσει τέσσερις ώρες στον υπολογιστή και δε θα είναι και εντελώς έτοιμο το μάθημα! (όχι; μόνο εγώ; ΟΚ!) Αν δε βρίσκεις ακριβώς αυτό που θέλεις, βρες το πλησιέστερο και δες αν μπορείς να το προσαρμόσεις στις ανάγκες σου. Στην έσχατη φτιάξε το δικό σου μοντέλο, χρησιμοποιώντας αυτό που βρήκες σαν αρχική έμπνευση. Κάπως έτσι μου προέκυψε αυτό, που μπορείς να το βρεις στο TpT store μου.

2) Να είναι διαχειρίσιμο.

εικόνα από διαδραστικό τετράδιο αγγλικά δευτέρας (Β) δημοτικού - άσκηση για ζωάκια σπιτιού - Pets

Το λέω και το ξαναλέω, ο χρόνος στην τάξη είναι πολύτιμος και λίγος. Την έχω πατήσει πιο συχνά απ' όσο θέλω να θυμάμαι με πράγματα που ξεκίνησα και κατάλαβα ότι ήταν αδύνατον να τελειώσω όταν βρέθηκα με κόλλες στα δάχτυλα, πνιγμένος σε κομμένα χαρτιά, και με ένα "Teacher! Teacher!" να αντηχάει παντού! Τι έμαθα; Πάντα κάνε το πρώτα εσύ να δεις πόσο χρόνο και πόση δουλειά θέλει. Και δες αν υπάρχουν βήματα που μπορείς να έχεις κάνει από πριν για να επιταχύνεις την κατάσταση.

Για παράδειγμα, το Crazy Pet House μου άρεσε πάντα σαν ιδέα, αλλά έβλεπα ότι καθυστερούσα περισσότερο απ' όσο ήταν δικαιολογημένο. Ο λόγος; Τα παιδιά καθυστερούσαν να χρωματίσουν τις εικόνες γιατί ήθελαν να τις κάνουν όμορφες. Η λύση; Εκτύπωσα μικρότερες εικόνες. Τα παιδιά τελείωναν γρηγορότερα και χωρούσαν καλύτερα στο διαδραστικό μας μπλοκ:

3) Να είναι αποτελεσματικό.

Ακόμα κι έτσι, το διαδραστικό τετράδιο απαιτεί κάποιο χρόνο και κόπο. Η τελική απόφαση, και η πιο δύσκολη για μένα, είναι πάντα αν τελικά αξίζει τον κόπο, όσο όμορφο κι αν μου φαίνεται! Θα φέρει αποτέλεσμα; Θα με βοηθήσει να διδάξω κάτι καλύτερα απ' ότι με απλές σημειώσεις; Αυτό το βήμα είναι το πιο σημαντικό για σένα, γιατί έτσι θα σιγουρευτείς ότι αφιερώνεις τον πολύτιμο χρόνο σου και το χρόνο της τάξης σου, μόνο επειδή αξίζει πραγματικά. Κι αυτή η απόφαση ζυγίζει το αποτέλεσμα με το χρόνο, τον κόπο και την ποσότητα των υλικών.

Η παρακάτω ιδέα με ενθουσίασε. Αλλά δεν πέτυχε όπως θα ήθελα! Τι δεν είχα σκεφτεί; Δεν εξήγησα ότι πρέπει να γράψουμε τις μέρες με μια συγκεκριμένη κατεύθυνση για να δουλεύει ο τροχός! Κάποια παιδιά τις έγραψαν ανάποδα, κάποια χρωμάτισαν με έντονα χρώματα και κάλυψαν τις μέρες, τουλάχιστον δύο πρόλαβαν και κόλλησαν τον τροχό και δε γύριζε.... Δεν πειράζει! Την επόμενη φορά θα ξέρω καλύτερα τι οδηγίες να δώσω. Θα το κάνω ξανά όμως, γιατί είναι συγκεκριμένο, διαχειρίσιμο και αποτελεσματικό. (Βρες το κι εσύ δωρεάν εδώ !)

Συμπέρασμα; Το διαδραστικό τετράδιο δεν είναι πανάκεια ούτε θαύμα. Μπορεί να γίνει πιο εύκολα απ' όσο φαίνεται αρχικά, όμως, και συχνά προσφέρει πολύτιμη βοήθεια. Αν είσαι πιο φιλόδοξος/η, μπορείς να κάνεις απίθανα πράγματα! Αν είσαι πιο μετριοπαθής, όπως εγώ, μπορείς να εισάγεις μερικά διαδραστικά στοιχεία στο τετράδιό σου και σιγά σιγά, να εξελίσσεσαι όσο προχωράς! (Αν είσαι μέλος, πήγαινε στα shoκολατάκια για μια απλή και εύκολη ιδέα δουλέψεις sports collocations!)

Γράψε μου στα σχόλια πώς χειρίζεσαι εσύ το διαδραστικό τετράδιο, ή γιατί δεν αποφασίζεις να το κάνεις!