"Και τώρα τι θα κάμωμεν χωρίς φωτοτυπίες;"

Προσπαθώντας να δουλέψουμε στον καιρό της πανδημίας. Ιδέες για να μειώσουμε τις φωτοτυπημένες εργασίες.

Φέτος ειδικά, τη χρονιά της πανδημίας, η αιώνια μάχη της φωτοτυπίας ήρθε και πάλι στο προσκήνιο. Ίσως πιο έντονα από ποτέ. Πολλοί είδαν τη σύσταση να μην ανταλλάσσονται αντικείμενα ως το απόλυτο τέλος του φύλλου εργασίας. Οι απέναντι ισχυρίζονται ότι πρέπει να βρεθούν τρόποι να μπορούν να μοιραστούν τα φωτοτυπημένα φύλλα εργασίας γιατί είναι ένα απολύτως απαραίτητο συμπλήρωμα στα σχολικά βιβλία που, ως γνωστόν, έχουν πολύ σοβαρές ελλείψεις και αναχρονισμούς.

Θεωρητικά, δεν ήμουν ποτέ υπέρ της υπερβολικής χρήσης της φωτοτυπίας. Δεν ξέρω βέβαια τι συνιστά υπερβολική χρήση αντικειμενικά, αλλά όλοι έχουμε ακούσει τη φράση "ποιος, αυτός; δίνει δεκάδες φωτοτυπίες τη βδομάδα" (με δέος) ή το ανεκδιήγητο "δασκάλα είναι αυτή; Ούτε μια φωτοτυπία δε δίνει" ! Θεωρητικά, λοιπόν, για παιδαγωγικούς αλλά και για οικολογικούς λόγους, δεν ήθελα να γεμίζω τσάντες με στοίβες φωτοτυπημένα φυλλάδια που θα κατέληγαν ξεχασμένα σε ντοσιέ, ή κάτω από το θρανίο.

Φυσικά, όσες προσαρμογές και να γίνουν, θα υπάρχουν πάντα εκείνες οι "φωτοτυπίες" που είναι απαραίτητες και αναντικατάστατες. Τι γίνεται όμως τώρα που με τα αυξημένα μέτρα ασφαλείας, συστήνεται να αποφεύγεται η ανταλλαγή υλικών;

Πρακτικά, βέβαια, όταν έχεις 8 τμήματα και 140 μαθητές (και οι περισσότεροι από εμάς έχουμε πολύ παραπάνω!) ακόμα και ένα-δυο φύλλα εργασίας για κάθε περίπτωση και ένα επαναληπτικό τεστάκι είναι στοίβες από χαρτιά που τις κοιτούσα πάντα και αναρωτιόμουν αν εξυπηρετούν πραγματικά το σκοπό που είχα σκεφτεί. Με τα χρόνια, βρήκα δύο τρόπους να βελτιώσω αυτή την κατάσταση. Πρώτον, βρήκα εναλλακτικούς τρόπους να γλιτώσω κάποια ποσότητα φωτοτυπημένου υλικού. Αν όμως το φωτοτυπημένο φύλλο εργασίας εξυπηρετεί μια ανάγκη που δεν καλύπτεται διαφορετικά, τουλάχιστον προσπαθώ να είναι εμφανίσιμο, ξεκάθαρο και αξιομνημόνευτο, ώστε να εντυπώσει στους μαθητές αυτό που θέλω, αλλά και να το αντιμετωπίσουν με καλύτερη διάθεση και προσοχή.

Πώς όμως μπορείς να μειώσεις τον όγκο της φωτοτυπίας στο ελάχιστο; Για να αποφασίσω αν θα εκτυπώσω και θα μοιράσω κάτι, έχω στο μυαλό μου πάντα την παρακάτω λίστα!

Ποια ανάγκη καλύπτει πραγματικά; Το ότι κάτι δείχνει υπέροχο δε σημαίνει ότι μου χρειάζεται ή θα βοηθήσει ουσιαστικά τ@ς μαθητ@ς μου!

1) Τι εξυπηρετεί;

Το πρώτο και πιο σημαντικό κριτήριο είναι το ποια ανάγκη καλύπτει πραγματικά. Μια γρήγορη αναζήτηση στο ίντερνετ στις μέρες μας μοιάζει με βουτιά στο θησαυροφυλάκιο του Σκρουτζ Μακ Ντακ. Εκατοντάδες φυλλάδια με το θέμα που σε ενδιαφέρει, σε διαφορετικά στυλ, χρώματα, μεγέθη! Οι ποικιλία είναι μεθυστική, αλλά το ότι κάτι δείχνει υπέροχο δε σημαίνει ότι μου χρειάζεται ή θα βοηθήσει ουσιαστικά τ@ς μαθητ@ς μου! Προσπαθώ, λοιπόν, να ψάχνω όσο πιο εντοπισμένα γίνεται, ή να φτιάχνω το δικό μου υλικό που θα είναι προσαρμοσμένο ακριβώς στις ανάγκες της τάξης μου, είτε πρόκειται για επανάληψη, για εμπέδωση ή για δημιουργική χρήση αυτού που μάθαμε.

2) Γίνεται κι αλλιώς;

Αυτή είναι ίσως η πιο σημαντική ερώτηση που τελικά μου γλιτώνει χρόνο, κόπο και μερικά δέντρα στον Αμαζόνιο! Η ανάγκη είναι πραγματική. Το φύλλο εργασίας διαθέσιμο. Αλλά σίγουρα δεν μπορώ να πετύχω το στόχο μου χωρίς αυτό; Εδώ για μένα είναι καθοριστική η χρήση τεχνολογίας. Ένα κουίζ στην ηλεκτρονική τάξη, ή όποια πλατφόρμα βολεύει τον καθένα (btw, έχεις ακούσει για τα κουίζ στις κοινότητες του Viber;) λειτουργεί καλύτερα από μια φωτοτυπία και διορθώνεται αυτόματα. Ένα βιντεομάθημα στο EDpuzzle κάνει τον έλεγχο του λεξιλογίου πιο αποτελεσματικά και στο ρυθμό που μπορεί ο κάθε μαθητής. Γιατί να δώσω φωτοτυπημένο γλωσσάρι όταν μπορούν βρουν λέξεις και εικόνες στο Quizlet;

Πέρα από αυτό, όμως, πολλές φορές ανακάλυψα ότι ένα θεατρικό παιχνίδι, ένα δημιουργικό project, μια αφορμή για κουβέντα και δημιουργική γραφή είχαν πολύ καλύτερο αποτέλεσμα από ένα φύλλο εργασίας. --> Διάβασε σε επόμενο ποστ μερικές ιδέες για παιχνίδια μέσα στην τάξη που μπορούν να αντικαταστήσουν ένα φύλλο εργασίας

3) Κι αν δε γίνεται αλλιώς;

Φυσικά, όσες προσαρμογές και να γίνουν, θα υπάρχουν πάντα εκείνες οι "φωτοτυπίες" που είναι απαραίτητες και αναντικατάστατες. Τι γίνεται όμως τώρα που με τα αυξημένα μέτρα ασφαλείας, συστήνεται να αποφεύγεται η ανταλλαγή υλικών; Πολλοί συνάδελφοι προτείνουν τρόπους να ελαχιστοποιήσουμε τον κίνδυνο, όπως, για παράδειγμα, το να εκτυπώνονται οι φωτοτυπίες κάποιες μέρες πριν ή το να εκτυπωθεί απευθείας το υλικό των δύο πρώτων μηνών προκειμένου να μοιραστεί μία φορά. Πολλά μπορούν να γίνουν

προς αυτή την κατεύθυνση. Ένα κουτί αρχειοθέτησης κολλημένο με ταινία διπλής όψης στον τοίχο της τάξης μπορεί να κρατήσει τις φωτοτυπίες για την επόμενη φορά και οι μαθητές μπορούν να πάρουν ο καθένας από μία όταν φτάσει η ώρα να χρησιμοποιηθεί.

Αν ο προγραμματισμός μας το επιτρέπει, μπορεί να εκτυπωθεί μια ποσότητα υλικού και να βιβλιοδετηθεί. Θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε booklets με τα επαναληπτικά τεστ ενός μαθήματος ή γλωσσάρια, για μας τους ξενόγλωσσους. (Τα μέλη του Room9English μπορούν να βρουν και να κατεβάσουν δωρεάν μια ιδέα για την τάξη των αγγλικών εδώ!).

Μια άλλη ιδέα θα ήταν να σταλεί το φύλλο εργασίας με ηλεκτρονικό μήνυμα ή να "ανέβει" στην ψηφιακή μας τάξη και να ενημερωθούν οι μαθητές να το εκτυπώσουν στο σπίτι ατομικά. Χρειάζεται περισσότερες προϋποθέσεις (ίντερνετ, εκτυπωτή, ψηφιακή τάξη) αλλά θα ήταν ασφαλώς η ασφαλέστερη λύση. Τέλος, αν το καλοσκεφτούμε, σε πολλές περιπτώσεις το φυλλάδιο είναι μια γρήγορη λύση για να κερδίσουμε χρόνο. Σε τέτοιες περιπτώσεις, όμως, γιατί δε δοκιμάζουμε να "κατασκευάσουν" μόνοι τους το φύλλο εργασίας οι μαθητές; Μπορούμε να το εκτυπώσουμε σε μεγάλο μέγεθος (Α3) και να το αναρτήσουμε στον πίνακα. Οι μαθητές το αναπαράγουν στο τετράδιο ή σε κόλλες Α4. Μπορούμε να το αναρτήσουμε ηλεκτρονικά σαν εικόνα ή να το στείλουμε με ηλεκτρονικό μήνυμα και να ζητήσουμε να το αντιγράψουν και να το λύσουν. Σε μεγαλύτερες τάξεις, θα μπορούσαμε να το περιγράψουμε με λόγια, κάτι που θα ήταν και καταπληκτική εξάσκηση ακουστικής κατανόησης ή ανάγνωσης και εφαρμογής οδηγιών.

Σε κάθε περίπτωση, είμαστε Δάσκαλοι. Και όπως πάντα, εμείς θα βρούμε τη λύση που ταιριάζει σ' εμάς και τους μαθητές μας. Γιατί αυτή είναι η υπερδύναμή μας!

Γράψε μου στα σχόλια τι τρόπο χρησιμοποιείς εσύ για να διαχειριστείς τα φύλλα εργασίας. Γίνε μέλος στο Room9English για να μπορείς να συμμετέχεις στις συζητήσεις στο Forum αλλά και να κατεβάζεις υλικό από τη σελίδα!