Κάνουμε μια δουλειά που είναι γεμάτη οξύμωρα και αντιθέσεις. Θέλει κόπο και όρεξη για να τα ξεπερνάς και να γεφυρώνεις τα χάσματα. Ας πούμε, όταν απέναντί σου έχεις μικρούς μαθητές, πρέπει με κάποιο τρόπο να καταφέρεις να είσαι ταυτόχρονα το πρόσωπο που εμπιστεύονται και εκείνο που φοβούνται. Αν χαλαρώσεις πολύ, χάνεις τον έλεγχο της τάξης. Αν γίνεις πολύ αυστηρός, χάνεις το σφυγμό της.
Τέτοιου είδους ισορροπίες του ζογκλέρ διαχειρίζεσαι δεκάδες σε μια τάξη. Κάθε μέρα, κάθε διδακτική ώρα. Ένα όμως πραγματικά εντυπωσιακό οξύμωρο έχει να κάνει με την ανανέωση και τη ρουτίνα.
"Αποπνέει ασφάλεια το να ξέρεις ακριβώς τι θα κάνεις στη δουλειά σου τα επόμενα χρόνια της ζωής σου. Παρ' όλα αυτά, οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί που έχω συναναστραφεί περιγράφουν αυτή την επανάληψη ως αποθαρρυντική."
Είναι αλήθεια ότι η δουλειά του δασκάλου εμπεριέχει την μεγαλύτερη ανανέωση στον πυρήνα της. Το υποκείμενο της δουλειάς σου αλλάζει διαρκώς, μεταβάλλεται, εξελίσσεται. Παλιοί μαθητές φεύγουν, καινούριοι έρχονται, αλλάζουν πρόσωπα, σχέσεις, δυναμικές. Αυτό δημιουργεί μια κατάσταση που κάθε άλλο παρά στατική φαντάζει. Άλλωστε, όποιος έχει διδάξει κάποια στιγμή στη ζωή του συστηματικά, θα σου πει αμέσως ότι ποτέ δεν είναι δυνατόν να κάνεις ακριβώς το ίδιο μάθημα σε άλλη μέρα ή με άλλο μαθητικό κοινό.
Ταυτόχρονα, εν τούτοις, το αντικείμενο της δουλειάς σου παραμένει εξαντλητικά ίδιο. Η επιστήμη και τεχνολογία έχουν οδηγήσει σε μία αίσθηση γρήγορης μεταβολής των δεδομένων. Αλλά η βάση της επιστήμης, τα θεμέλια της γλώσσας, η οργάνωση της διδακτέας ύλης δεν αλλάζουν με την ίδια ταχύτητα. Καταλήγεις, λοιπόν, κάποια στιγμή να ετοιμάζεσαι να διδάξεις ακριβώς το ίδιο πράγμα για πολλοστή φορά ξανά από την αρχή. Σε διαφορετικούς αποδέκτες, ναι, αλλά ακριβώς το ίδιο πράγμα! Και ξέρεις τι άλλο αλλάζει με εξωφρενικά αργούς ρυθμούς; Τα σχολικά εγχειρίδια!
Όταν ήμουν νεότερος, μου είχε κάνει τρομερή εντύπωση το γεγονός ότι για κάποιους συναδέλφους, αυτό είναι μέρος της γοητείας του επαγγέλματος. Αποπνέει ασφάλεια το να ξέρεις ακριβώς τι θα κάνεις στη δουλειά σου τα επόμενα χρόνια της ζωής σου. Επίσης, για κάποιους αυτό σημαίνει λιγότερες απαιτήσεις από κείνους, μια που αν έχεις δουλέψει μια τάξη πολλές φορες στο παρελθόν, μπορείς να την διδάξεις χωρίς ιδιαίτερο κόπο. Παρ' όλα αυτά, οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί που έχω συναντήσει ή συνεργαστεί μαζί τους περιγράφουν αυτή την παράμετρο ως κουραστική, αποπνικτική ή αποθαρρυντική.
Τι κάνεις λοιπόν; Μα αλλάζεις, φυσικά! Αν μπορείς, αλλάζεις αντικείμενο ή επίπεδο. Παίρνεις μια άλλη τάξη, επιλέγεις άλλη ανάθεση, κάνεις περισσότερες ώρες ιστορία, αντί για αρχαία, στρέφεσαι στη βιολογία, αντί για τη φυσική, παίρνεις ΣΤ´ τάξη αντί για Γ´ που πήρες τα προηγούμενα χρόνια.
Αν δεν μπορείς να αλλάξεις αντικείμενο, όμως, αυτό που σίγουρα μπορείς να κάνεις είναι να αλλάξεις προσέγγιση και μεθοδολογία. Αυτό που θαύμαζα πάντα σε συναδέλφους και προσπαθούσα να μιμηθώ είναι η όρεξη να δοκιμάζεις καινούρια πράγματα. Αυτή η όρεξη είναι, θεωρώ, εγγενές στοιχείο του "καλού" εκπαιδευτικού. Όπως και να το κάνουμε, το παιδί του 2020 δεν μπορεί να προσεγγίσει τη γνώση με τον ίδιο τρόπο όπως το παιδί του 2005. Αν κάτι μας δίδαξε η εμπειρία της καραντίνας (Μάρτιος - Μάιος 2020) είναι σίγουρα ότι θα πρέπει να είμαστε σε θέση πάντα να αναπροσαρμόσουμε τη διδασκαλία μας για να συμπεριλάβουμε ειδικές καταστάσεις και νέα δεδομένα. Άλλωστε, επειδή κάτι δούλεψε στο παρελθόν, δε σημαίνει ότι θα δουλεύει πάντα!
Πάντα προσπαθούσα να δοκιμάζω ένα τουλάχιστον καινούριο δομικό στοιχείο στη διδασκαλία μου κάθε δύο τουλάχιστον χρόνια. Υπήρξαν χρονιές (όπως αυτή) που άλλαξα πολύ περισσότερα από ένα πράγμα! Αλλά το διάστημα των δύο χρόνων είναι τελικά σημαντικό. Όπως πρέπει να χαρίζεις μια μπλούζα που δε φόρεσες τα δύο προηγούμενα χρόνια, έτσι πρέπει να είσαι έτοιμος να εγκαταλείψεις μια μεθοδολογία που δε σου έφερε τα αποτελέσματα πού ήθελες επί δύο χρόνια. Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι πρέπει να αλλάζουμε υποχρεωτικά μόνο για την αλλαγή. Η εμπειρία μου έχει δείξει ότι κάθε καινούρια ιδέα καλό είναι να δοκιμαστεί για τουλάχιστον δύο χρονιές πριν αποφασίσεις αν δουλεύει.
Γνώμη μου: δοκίμασε φέτος να εισάγεις ένα εντελώς καινούριο δομικό στοιχείο. έστω σε μία από τις τάξεις σου. Για παράδειγμα, έχεις δοκιμάσει τη μέθοδο project; Έχεις σκεφτεί να χρησιμοποιήσεις κάποιο διαδικτυακό εργαλείο παράλληλα με τη διδασκαλία σου; Μήπως έχεις προσπαθήσει να φτιάξεις portfolio; Ώρα να το κάνεις! Δοκίμασε κάτι εντελώς καινούριο, ειδικά αν αρχίζεις να αισθάνεσαι ότι σε πνίγει η ρουτίνα, και θα σε ανανεώσει αφάνταστα. Κι αν στο τέλος δε δουλέψει όπως περίμενες, και τι μ' αυτό; Δεν είναι ο προορισμός που μετράει μόνο, αλλά το ταξίδι.
Κι αν σε τρομάζει η αλλαγή, σκέψου ότι είναι το εγγενές στοιχείο της νεότητας. Εμπρός λοιπόν, να ανανεώσουμε μάθημα, και, γιατί όχι; Κάνε και κάτι με τη γκαρνταρόμπα!
Comentarios